ilk onsekiz beyit

بشنو اين نى چون حكايت مى‏كند

از جدايى‏ها شكايت مى‏كند


Bişnev in ney çün hikâyet mîküned

Ez cüdâyîhâ şikâyet mîküned



Dinle, bu ney neler hikâyet eder,

ayrılıklardan nasıl şikâyet eder.

كز نيستان تا مرا ببريده‏اند

در نفيرم مرد و زن ناليده‏اند

Kez neyistân tâ merâ bübrîdeend

Ez nefîrem merd ü zen nâlîdeend



Beni kamışlıktan kestiklerinden beri feryâdımdan

erkek ve kadın müteessir olmakta ve inlemektedir.

سينه خواهم شرحه شرحه از فراق

تا بگويم شرح درد اشتياق‏

Sîne hâhem şerha şerha ez firâk

Tâ bigûyem şerh-i derd-i iştiyâk



İştiyâk derdini şerhedebilmem için,

ayrılık acılarıyle şerha şerhâ olmuş bir kalb isterim.



هر كسى كاو دور ماند از اصل خويش

باز جويد روزگار وصل خويش

‏

Herkesî kû dûr mand ez asl-ı hiş

Bâz cûyed rûzgâr-ı vasl-ı hîş



Aslından vatanından uzaklaşmış olan kimse,

orada geçirmiş olduğu zamanı tekrar arar.



من به هر جمعيتى نالان شدم

جفت بد حالان و خوش حالان شدم

‏

Men beher cem’iyyetî nâlân şüdem

Cüft-i bedhâlân ü hoşhâlân şüdem



Ben her cemiyette, her mecliste inledim durdum. Bedhâl (kötü huylu)

olanlarla da, hoşhâl (iyi huylu) olanlarla da düşüp kalktım.



هر كسى از ظن خود شد يار من

از درون من نجست اسرار من

‏

Herkesî ez zann-i hod şüd yâr-i men

Vez derûn-i men necüst esrâr-i men



Herkes kendi anlayışına göre benim yârim oldu.

İçimdeki esrârı araştırmadı.



سر من از ناله‏ى من دور نيست

ليك چشم و گوش را آن نور نيست

‏

Sırr-ı men ez nâle-i men dûr nist

Lîk çeşm-i gûşrâ an nûr nîst



Benim sırrım feryâdımdan uzak değildir. Lâkin her gözde onu

görecek nûr, her kulakda onu işitecek kudret yoktur.



تن ز جان و جان ز تن مستور نيست

ليك كس را ديد جان دستور نيست

‏

Ten zi cân ü cân zi ten mestûr nîst

Lîk kes râ dîd-i cân destûr nîst



Beden ruhdan, ruh bedenden gizli değildir.

Lâkin herkesin rûhu görmesine ruhsat yoktur.



آتش است اين بانگ ناى و نيست باد

هر كه اين آتش ندارد نيست باد



Âteşest în bang-i nây ü nîst bâd

Her ki în âteş nedâred nîst bâd



Şu neyin sesi âteşdir; havâ değildir.

Her kimde bu âteş yoksa, o kimse yok olsun.



آتش عشق است كاندر نى فتاد

جوشش عشق است كاندر مى‏فتاد



Âteş-i ıskest ke’nder ney fütâd

Cûşiş-i ışkest ke’nder mey fütâd



Neydeki âteş ile meydeki kabarış,

hep aşk eseridir.



نى حريف هر كه از يارى بريد

پرده‏هايش پرده‏هاى ما دريد



Ney harîf-i herki ez yârî bürîd

Perdehâyeş perdehây-i mâ dirîd



Ney, yârinden ayrılmış olanın arkadaşıdır. Onun makam perdeleri,

bizim nûrânî ve zulmânî perdelerimizi -yânî, vuslata mânî olan perdelerimizi- yırtmıştır.



همچو نى زهرى و ترياقى كه ديد

همچو نى دمساز و مشتاقى كه ديد



Hem çü ney zehrî vü tiryâkî ki dîd

Hem çü ney dem sâz ü müştâkî ki dîd



Ney gibi hem zehir, hem panzehir;

hem demsâz, hem müştâk bir şeyi kim görmüştür



نى حديث راه پر خون مى‏كند

قصه‏هاى عشق مجنون مى‏كند



Ney hadîs-i râh-i pür mîküned

Kıssahây-i ışk-ı mecnûn mîküned



Ney, kanlı bir yoldan bahseder,

Mecnûnâne aşkları hikâye eder.

محرم اين هوش جز بى‏هوش نيست

مر زبان را مشترى جز گوش نيست‏

Mahrem-î în hûş cüz bîhûş nist

Mer zebânrâ müşterî cüz gûş nîst



Dile kulakdan başka müşteri olmadığı gibi, mâneviyâtı idrâk

etmeye de bîhûş olandan başka mahrem yoktur



در غم ما روزها بى‏گاه شد

روزها با سوزها همراه شد



Der gam-î mâ rûzhâ bîgâh şüd

Rûzhâ bâ sûzhâ hemrâh şüd



Gamlı geçen günlerimiz uzadı ve sona ermesi gecikti. O günler, mahrûmiyyetten ve

ayrılıktan hâssıl olan ateşlerle arkadaş oldu –yânî, ateşlerle, yanmalarla geçti - .



روزها گر رفت گو رو باك نيست

تو بمان اى آن كه چون تو پاك نيست

Rûzhâ ger reft gû rev bâk nîst

Tû bimân ey ânki çün tû pâk nist



Günler geçip gittiyse varsın geçsin.

Ey pâk ve mübârek olan insân-ı kâmil; hemen sen vâr ol!..



هر كه جز ماهى ز آبش سير شد

هر كه بى‏روزى است روزش دير شد



Herki cüz mâhî zi âbeş sîr şüd

Herki bîrûzîst rûzeş dîr şüd



Balıktan başkası onun suyuna kandı.

Nasibsiz olanın da rızkı gecikti.



درنيابد حال پخته هيچ خام

پس سخن كوتاه بايد و السلام

‏

Der neyâbed hâl-i puhte hîç hâm

Pes sühan kûtâh bâyed vesselâm



Ham ervâh olanlar, pişkin ve yetişkin zevâtın hâlinden anlamazlar.

O halde sözü kısa kesmek gerektir vesselâm.